ഇന്ദിരാഗാന്ധി: ഒരു അവലോകനം :ഡോ. ശശി കുമാർ സിംഗ്, പി.എച്ച്.ഡി., ഡി.ലിറ്റ്

ഇന്ദിരാഗാന്ധി ; ഒരു അവലോകനം : ഡോ. ശശി കുമാർ സിംഗ്, പി.എച്ച്.ഡി., ഡി.ലിറ്റ്

പണ്ഡിറ്റ് ജവഹർലാൽ നെഹ്‌റുവിൻ്റെയും കമല കൗളിൻ്റെയും വിവാഹം 1916 ഫെബ്രുവരി 08-ന് ബസന്ത് പഞ്ചമി ദിനത്തിൽ ഡൽഹിയിൽ നടന്നു. ഇന്ത്യയുടെ സ്വാതന്ത്ര്യ സമരത്തിലെ ഒരു പ്രധാന കേന്ദ്രമായിരുന്ന അലഹബാദിലെ ആനന്ദ് ഭവനിൽ 1917 നവംബർ 19 ന് അവരുടെ ഏക മകളായ ഇന്ദിരാജി ജനിച്ചു.

ഇന്ദിര ജിയുടെ ജനനത്തെക്കുറിച്ച്, അവളുടെ ഇളയ അമ്മായി ശ്രീമതി. കൃഷ്ണ ഹാത്തി സിംഗ് എഴുതിയത് ഇങ്ങനെയാണ്: “ഇന്ദിരയുടെ ജനനസമയത്ത്, പണ്ഡിറ്റ് മോത്തിലാൽ നെഹ്‌റു ആനന്ദഭവനിൽ തൻ്റെ പ്രിയപ്പെട്ട മകൻ ജവഹർലാലിന് ഒരു കുട്ടിയുണ്ടാകുന്നതിനെക്കുറിച്ച് ഓർത്ത് വളരെ ആവേശത്തിലായിരുന്നു.

അവർ മുറിക്ക് പുറത്ത് അങ്ങോട്ടും ഇങ്ങോട്ടും നീങ്ങിക്കൊണ്ടിരുന്നു, മുറിക്കുള്ളിൽ സ്കോട്ടിഷ് ഡോക്ടർ കുട്ടിയുടെ പുനരുൽപാദനത്തിന് ആവശ്യമായ മെഡിക്കൽ ജോലികളിൽ വ്യാപൃതനായിരുന്നു.

നെഹ്‌റു കുടുംബത്തിലെ സ്ത്രീകളും കുട്ടിയുടെ വരവിനായി ആകാംക്ഷയോടെ കാത്തിരിക്കുകയായിരുന്നു.

ജവഹർലാൽ നെഹ്‌റുവിൻ്റെ ദർശനവും അദ്ദേഹത്തിൻ്റെ ഭാര്യ കമലാ നെഹ്‌റു പ്രസവവേദനയിൽ കിടക്കുന്ന അതേ വാതിലിലായിരുന്നു. അവസാനം, സ്കോട്ട്ലൻഡിലെ ഡോക്ടർ പുറത്തിറങ്ങി ജവഹർലാൽ നെഹ്‌റുവിൻ്റെ ചെവിയിൽ മന്ത്രിച്ചു,

"ഇത് ഒരു ബോണി ലാസ്". ഇന്ദിരാജിയുടെ ജനനസമയത്ത്, പണ്ഡിറ്റ് മോത്തിലാൽ നെഹ്‌റു അഭിമാനത്തോടെ പറഞ്ഞു, "ജവഹർലാലിൻ്റെ ഈ മകൾ ആയിരക്കണക്കിന് ആൺമക്കളേക്കാൾ മികച്ചതായിരിക്കും", തീർച്ചയായും പണ്ഡിറ്റ് മോത്തിലാൽ നെഹ്‌റുവിൻ്റെ മുത്തച്ഛൻ്റെ പ്രവചനം അക്ഷരാർത്ഥത്തിൽ ശരിയാണെന്ന് തെളിഞ്ഞു.

ഇരുപതുകളുടെ അവസാനത്തിൽ, ഇന്ദിരാജി യൂറോപ്പിൽ തൻ്റെ സ്കൂൾ വിദ്യാഭ്യാസം ആരംഭിച്ചു, അവിടെ അമ്മ കമലാ നെഹ്‌റു കുറച്ചുകാലം അവളുടെ രോഗ ചികിത്സയ്ക്കായി താമസിച്ചിരുന്നു.

പിന്നീട് പൂനെയിലും ബോംബെയിലുമായി വിദ്യാഭ്യാസം തുടർന്നു. ഇന്ദിരാജി 1934-ൽ രവീന്ദ്രനാഥ ടാഗോറിൻ്റെ 'വിശ്വഭാരതി'യിൽ ചേർന്നു, എന്നാൽ യൂറോപ്പിൽ രോഗിയായ അമ്മയോടൊപ്പം കഴിയാൻ ഏതാനും മാസങ്ങൾക്ക് ശേഷം 'വിശ്വഭാരതി'യിൽ നിന്ന് പിന്മാറി. 1936-ൽ സ്വിറ്റ്‌സർലൻഡിലെ ലാവോ സെന്നിൽ വച്ച് കമലാ നെഹ്‌റു അന്തരിച്ചു. അടുത്ത വർഷം ഇന്ദിരാഗാന്ധി തൻ്റെ വിദ്യാഭ്യാസം പൂർത്തിയാക്കാൻ ഓക്‌സ്‌ഫോർഡ് യൂണിവേഴ്‌സിറ്റിയിലെ സോമർവില്ലെ കോളേജിൽ പോയി.

ജവഹർലാൽ നെഹ്‌റു ജയിലിൽ നിന്ന് അവൾക്ക് എഴുതിയ കത്തുകൾ അവളുടെ ജീവിതത്തെ സർഗ്ഗാത്മകമായി ഉജ്ജ്വലമാക്കുന്നതിൽ വലിയ സ്വാധീനം ചെലുത്തി. "അച്ഛൻ്റെ മകൾക്കുള്ള കത്തുകൾ", "ലോകചരിത്രത്തിൻ്റെ കാഴ്ചകൾ" എന്നീ പുസ്തകങ്ങളിൽ പിന്നീട് പ്രസിദ്ധീകരിച്ച അദ്ദേഹത്തിൻ്റെ കത്തുകൾ, ഈ പ്രസിദ്ധീകരണത്തിൽ അത്തരം കൗതുകങ്ങൾ സൃഷ്ടിച്ചു, അത് ശാന്തമാകുന്നതുവരെ ചോദ്യങ്ങളുടെ ഒരു കുത്തൊഴുക്ക് തുടർന്നു.

അവൾ സമ്പന്നമായ ഒരു ലോക നാഗരികതയുടെ അവകാശിയായിരുന്നു, എന്നാൽ ഇന്ത്യൻ സംസ്കാരം അതിൻ്റെ കേന്ദ്രത്തിൽ ഉറച്ചുനിന്നു.

1938-ൽ അവർ ഇന്ത്യൻ നാഷണൽ കോൺഗ്രസിൽ ചേർന്നു. 1941 മാർച്ചിൽ ഇന്ത്യയിൽ തിരിച്ചെത്തിയ ഉടൻ തന്നെ അവർ സജീവ രാഷ്ട്രീയത്തിൽ പ്രവേശിച്ചു.

1942 മാർച്ച് 26 ന്, ധീരനായ സ്വാതന്ത്ര്യ സമര സേനാനിയും വർഷങ്ങളോളം അവളുടെ കുടുംബത്തെ അറിയുന്നവനുമായ ഫിറോസ് ഗാന്ധിയെ അവർ വിവാഹം കഴിച്ചു. 1942 ഓഗസ്റ്റിൽ അഖിലേന്ത്യാ കോൺഗ്രസ് കമ്മിറ്റിയുടെ സമ്മേളനത്തിൽ ഇന്ദിരാഗാന്ധി പങ്കെടുത്തു. ഈ സമ്മേളനത്തിലാണ് പ്രസിദ്ധമായ ക്വിറ്റ് ഇന്ത്യാ പ്രമേയം അംഗീകരിച്ചത്.

ഇതിന് തൊട്ടുപിന്നാലെ അവളെ അറസ്റ്റ് ചെയ്ത് ജയിലിലേക്ക് അയച്ചു. 1943 മേയിൽ അവർ മോചിതയായി.

1944 ഓഗസ്റ്റിൽ അവരുടെ മകൻ രാജീവ് ജനിച്ചു. 1946 ഡിസംബറിൽ അവരുടെ രണ്ടാമത്തെ മകൻ സഞ്ജയ് ജനിച്ചു.

1947-ൽ ഇന്ത്യ സ്വാതന്ത്ര്യം നേടിയതോടെ അവർ പൊതുപ്രവർത്തനത്തിൻ്റെ ഒരു പുതിയ ഘട്ടത്തിലേക്ക് പ്രവേശിച്ചു. പ്രധാനമന്ത്രിയുടെ വസതിയുടെ നടത്തിപ്പ് ചുമതല അവർ ഏറ്റെടുത്തു.

ഇതുകൂടാതെ, സാമൂഹിക, ശിശുക്ഷേമ പ്രവർത്തനങ്ങളിൽ അവൾക്ക് അതീവ താല്പര്യമുണ്ടായിരുന്നു. അവർക്ക് ആഭ്യന്തര രാഷ്ട്രീയത്തോട് സാമ്യമുള്ള കോൺഗ്രസ് അവർക്ക് ഒരു പ്രധാന പങ്ക് നൽകി.

ആദ്യം, അവർ 1955-ൽ കോൺഗ്രസ് എക്സിക്യൂട്ടീവ് കമ്മിറ്റി അംഗമായി. 1959-ൽ അവർ ഇന്ത്യൻ നാഷണൽ കോൺഗ്രസിൻ്റെ പ്രസിഡൻ്റായി തിരഞ്ഞെടുക്കപ്പെട്ടു.

കോൺഗ്രസിൻ്റെ ചിന്തകൾക്ക് അവർ പുതിയ ദിശാബോധം നൽകി. ഇന്ത്യൻ സമൂഹത്തിൻ്റെ അടിസ്ഥാന പ്രശ്‌നങ്ങൾ പരിഹരിക്കുന്നതിനായി അവർ അതിൻ്റെ പ്രവർത്തനങ്ങളെ കേന്ദ്രീകരിച്ചു, രാഷ്ട്രനിർമ്മാണ പ്രവർത്തനത്തിൽ യുവതലമുറയുടെ ആവേശം വർദ്ധിപ്പിച്ചു.

1960 സെപ്തംബറിൽ ഫിറോസ് ഗാന്ധി അന്തരിച്ചു.

ഇന്ദിര ജിക്ക് മാരകമായ ആഘാതം സമ്മാനിച്ച ഈ സംഭവം അവരുടെ ജീവിതത്തിലെ രണ്ടാമത്തെ വലിയ വഴിത്തിരിവായിരുന്നു.

1964 മെയ് മാസത്തിൽ പണ്ഡിറ്റ് ജവഹർലാൽ നെഹ്‌റുവിൻ്റെ മരണത്തെത്തുടർന്ന് ഇന്ദിരാഗാന്ധി ഉള്ളിൽ പൂർണ്ണമായും തകർന്നു, പക്ഷേ അവർ ക്ഷമ കൈവിടാതെ സാഹചര്യങ്ങളെ ധൈര്യത്തോടെ നേരിട്ടു. ഇതിനുശേഷം, ലാൽ ബഹാദൂർ ശാസ്ത്രി ഇന്ദിരാഗാന്ധിയെ തൻ്റെ മന്ത്രിസഭയിൽ ചേരാൻ ഇൻഫർമേഷൻ ആൻഡ് ബ്രോഡ്കാസ്റ്റിംഗ് മന്ത്രിയായി പ്രേരിപ്പിച്ചു. 1965-ൽ, തമിഴ്‌നാട്ടിൽ ഭാഷാപരമായ കലാപങ്ങൾ വ്യാപകമായി പൊട്ടിപ്പുറപ്പെട്ടപ്പോൾ, ഇന്ദിരാഗാന്ധി ആ സംസ്ഥാനത്തെത്തി, തൻ്റെ നയവും വിവേകവും രാഷ്ട്രീയ വിവേകവും കൊണ്ട് ജനങ്ങളുടെ കത്തുന്ന വികാരങ്ങൾ ശാന്തമാക്കുകയും സ്ഥിതിഗതികൾ നിയന്ത്രണത്തിലാക്കുകയും ചെയ്തു.

1966 ജനുവരി 19-ന് ലാൽ ബഹദൂർ ശാസ്ത്രിയുടെ മരണശേഷം അവർ കോൺഗ്രസ് പാർലമെൻ്ററി പാർട്ടിയുടെ നേതാവായി തിരഞ്ഞെടുക്കപ്പെടുകയും 1966 ജനുവരി 24-ന് പ്രധാനമന്ത്രിയായി സത്യപ്രതിജ്ഞ ചെയ്യുകയും ചെയ്തു.

1967-ലെ പൊതുതെരഞ്ഞെടുപ്പിൽ അവർ കോൺഗ്രസിൻ്റെ വിജയത്തിൻ്റെ ശില്പിയായി. കോൺഗ്രസിൻ്റെ സാമൂഹികവും സാമ്പത്തികവുമായ നയങ്ങളുടെ ദിശയിൽ അവർ ഒന്നിന് പുറകെ ഒന്നായി അടിസ്ഥാനപരമായ മാറ്റങ്ങൾ അവതരിപ്പിച്ചു.

നിലവിലെ അവസ്ഥയ്ക്കും നിക്ഷിപ്ത താൽപ്പര്യങ്ങൾക്കും എതിരായ അവളുടെ പോരാട്ടം മൂർച്ചയുള്ള പ്രത്യയശാസ്ത്ര വ്യത്യാസങ്ങളിൽ കലാശിച്ചു. തൽഫലമായി, 1969-ൽ കോൺഗ്രസ് വിഭജനത്തിൻ്റെ വക്കിലെത്തി. കോൺഗ്രസുകാരും സ്ത്രീകളും ഭൂരിപക്ഷവും അവർക്കൊപ്പമായിരുന്നു.

1971-ലെ പൊതുതെരഞ്ഞെടുപ്പിൽ നിർണായക ഭൂരിപക്ഷത്തോടെ അവർ അധികാരം തിരിച്ചുപിടിച്ചു. അവളുടെ തീരുമാനങ്ങൾക്കുള്ള ജനങ്ങളുടെ പിന്തുണയുടെ വ്യക്തമായ സൂചനയായിരുന്നു ഇത്.

വെല്ലുവിളികളെ ധൈര്യത്തോടെ നേരിടുക

സ്ഥാപിത ശക്തിയെ നശിപ്പിക്കുക എന്ന വെല്ലുവിളി നേരിടാൻ, 1975 ജൂണിൽ അവർക്ക് ആഭ്യന്തര അടിയന്തരാവസ്ഥ പ്രഖ്യാപിക്കേണ്ടി വന്നു. 1977-ൻ്റെ തുടക്കത്തിൽ അവർ ലോക്സഭാ തിരഞ്ഞെടുപ്പ് നടത്തി, അതിൽ കോൺഗ്രസ് പാർട്ടി പരാജയപ്പെട്ടു.

197780 കാലത്ത്, അവർ അധികാരത്തിലില്ലാത്തപ്പോൾ, ബോധപൂർവമായ പീഡനത്തിൻ്റെയും തെറ്റായ ആരോപണങ്ങളുടെയും ഒരു പരമ്പര അവർക്കെതിരെ ഉയർന്നു.

എങ്കിലും അവൾ ധൈര്യം കൈവിട്ടില്ല. അവളെയും അവളുടെ കുടുംബത്തെയും അപകീർത്തിപ്പെടുത്താൻ എല്ലാ ശ്രമങ്ങളും നടത്തി. നിസാരമായ പല കേസുകളും അവൾക്കെതിരെ ചുമത്തിയിട്ടുണ്ട്. ഈ കുറ്റങ്ങൾ ചുമത്തി അവളെ അറസ്റ്റുചെയ്ത് ജയിലിലേക്ക് അയച്ചെങ്കിലും കേസ് ജുഡീഷ്യൽ റിവ്യൂ പോലും അതിജീവിച്ചില്ല.

എന്നിരുന്നാലും, ഒരു ഉപതെരഞ്ഞെടുപ്പിൽ ലോക്‌സഭയിലേക്ക് തിരഞ്ഞെടുക്കപ്പെട്ടപ്പോഴും, ജനകീയ തീരുമാനത്തെ അവഗണിച്ച് അവർക്ക് സീറ്റ് നഷ്ടപ്പെടുത്തി. ഈ മുഴുവൻ സാഹചര്യത്തെയും അവർ പൂർണ്ണ ധൈര്യത്തോടെ നേരിടുകയും ദലിതുകളുടെയും നിരാലംബരായ ജനങ്ങളുടെയും താൽപ്പര്യങ്ങൾക്ക് പിന്തുണ നൽകുകയും ചെയ്തു.

ഈ കാലയളവിൽ, അവൾ പോകുന്നിടത്തെല്ലാം, ആയിരക്കണക്കിന് ആളുകൾ അവളോടുള്ള ആദരവും സ്നേഹവും പ്രകടിപ്പിക്കാനും അവളുടെ നേതൃത്വത്തിലുള്ള വിശ്വാസം പ്രകടിപ്പിക്കാനും ഒത്തുകൂടി. 1980 ഫെബ്രുവരിയിൽ നടന്ന തെരഞ്ഞെടുപ്പിൽ ജനങ്ങൾ വൻ ഭൂരിപക്ഷത്തോടെ അവളെ വീണ്ടും അധികാരത്തിലെത്തിച്ചു. നെഹ്‌റുവിയൻ കാലഘട്ടത്തിലെ നയങ്ങൾ തുടർന്നുകൊണ്ട്, അവർ ദാരിദ്ര്യത്തിൻ്റെ പ്രശ്‌നത്തെ ദേശീയ സംവാദത്തിൻ്റെ വിഷയങ്ങളിൽ ഉൾപ്പെടുത്തുകയും രാഷ്ട്രീയ ഘടനയിൽ മാറ്റങ്ങൾ വരുത്തുകയും ചെയ്തു, അതിൽ ബാങ്കുകളുടെ ദേശസാൽക്കരണവും സ്വകാര്യ പേഴ്‌സുകൾ നിർത്തലാക്കലും ആരംഭിച്ചു.

സാമൂഹിക രൂപത്തോടുള്ള അവളുടെ പ്രതിബദ്ധത ദൃശ്യമാണ്. പല ചരിത്ര നടപടികളും ഒന്നിനുപുറകെ ഒന്നായി.

ഈ പ്രക്രിയയുടെ പര്യവസാനം പാവപ്പെട്ട ജനങ്ങളുടെ അവസ്ഥ മെച്ചപ്പെടുത്തുന്നതിൽ ശ്രദ്ധ കേന്ദ്രീകരിക്കുന്ന 20 പോയിൻ്റ് പരിപാടിയുടെ രൂപീകരണവും നടപ്പാക്കലുമാണ്.

സമഗ്രമായ സമീപനം

തൊഴിലാളികളുടെ അവകാശങ്ങൾ സംരക്ഷിക്കുകയും അവരുടെ കഴിവുകളും വരുമാനവും മെച്ചപ്പെടുത്താൻ അവരെ പ്രാപ്തരാക്കുകയും ചെയ്യുന്ന തൊഴിൽ നിയമങ്ങളുള്ള ചുരുക്കം ചില വികസ്വര രാജ്യങ്ങളിൽ ഒന്നാണ് ഇന്ത്യ. നമ്മുടെ ശാസ്ത്രജ്ഞരും സാങ്കേതിക വിദഗ്ധരും പ്രകടമാക്കിയ സർഗ്ഗാത്മകതയുടെ ശ്രദ്ധേയമായ പൊട്ടിത്തെറിക്ക്, പരസ്യങ്ങളോടും സാങ്കേതികവിദ്യയോടുമുള്ള ഇന്ത്യയുടെ ധീരമായ പ്രതിബദ്ധതയാണ് കാരണം. ആധുനിക ശാസ്ത്രത്തിൻ്റെ എല്ലാ മേഖലകളിലും, പ്രത്യേകിച്ച് ആണവോർജത്തിൻ്റെയും ബഹിരാകാശത്തിൻ്റെയും സമാധാനപരമായ ഉപയോഗത്തിൻ്റെ സങ്കീർണ്ണമായ മേഖലകളിൽ, സാങ്കേതിക വിടവ് നികത്താൻ കഴിവുള്ള ശക്തമായ രാജ്യമായി ഇന്ത്യ ഉയർന്നു. ശാസ്ത്രജ്ഞർക്ക് അവളുടെ തുടർച്ചയായ പ്രോത്സാഹനം പുരോഗതിയുടെ പുതിയ ഉയരങ്ങളിലെത്താൻ അവരെ സാധ്യമാക്കി.

സമുദ്രവികസനത്തിൻ്റെ വളർച്ചയും അൻ്റാർട്ടിക്ക പര്യവേഷണവും ചുരുങ്ങിയ സമയത്തിനുള്ളിൽ ഉണ്ടായത് ഇന്ദിരാഗാന്ധി രാഷ്ട്രത്തിൻ്റെ നേതൃത്വം ഏറ്റെടുത്തതിനുശേഷം നമ്മൾ എത്രമാത്രം പുരോഗതി കൈവരിച്ചുവെന്ന് പറയുന്ന നേട്ടമാണ്.

അവളെ സംബന്ധിച്ചിടത്തോളം ശാസ്ത്രവും സാങ്കേതികവിദ്യയും ജനങ്ങളുടെ പുരോഗതിക്കുള്ള മാർഗമാണ്.

യുക്തിരഹിതവും സങ്കൽപ്പിക്കാനാവാത്തതുമായ സാമ്പത്തിക വളർച്ച നഷ്ടം ഉണ്ടാക്കും. ആ നഷ്ടത്തോടുള്ള അവളുടെ സംവേദനക്ഷമത കാരണം, മനുഷ്യരാശിയുടെ ഭാവിയെക്കുറിച്ചുള്ള നമ്മുടെ ഉത്കണ്ഠയിൽ പരിസ്ഥിതിയുടെ പരമപ്രധാനമായ പ്രാധാന്യം ഊന്നിപ്പറയുന്ന ചുരുക്കം ചില അന്താരാഷ്ട്ര വ്യക്തികളിൽ ഒരാളായിരുന്നു അവൾ.

നമ്മുടെ പ്രാചീന സംസ്കാരത്തെക്കുറിച്ചുള്ള അറിവും ഉൾക്കാഴ്ചകളും ഉൾക്കൊണ്ടുകൊണ്ട്, 1972-ൽ സ്റ്റോക്ക്ഹോമിൽ നടന്ന ഐക്യരാഷ്ട്രസഭയുടെ മനുഷ്യ പരിസ്ഥിതി സമ്മേളനത്തിൽ നടത്തിയ വികാരനിർഭരമായ പ്രസംഗത്തിൽ, പ്രകൃതിയുടെ നാശത്താൽ മനുഷ്യരാശിയുടെ ഭാവി അപകടത്തിലാണെന്നും അത്തരം ഒരു രീതി അവലംബിക്കുന്നതിൽ ഊന്നൽ നൽകുമെന്നും അവർ പറഞ്ഞു. പ്രകൃതിയുമായി ഇണങ്ങി ജീവിക്കാൻ മനുഷ്യനെ അനുവദിക്കുന്ന വികസനം.

മൂല്യങ്ങളോടും തത്വങ്ങളോടും ഉള്ള പ്രതിബദ്ധത

സൃഷ്ടിപരമോ രാഷ്ട്രീയമോ സാമ്പത്തികമോ ശാസ്ത്രീയമോ സാംസ്കാരികമോ ആയ ഒരു പ്രവർത്തനവും അവൾ താൽപ്പര്യം കാണിക്കാത്തതും സമ്പന്നമാക്കാത്തതുമായ ഒരു പ്രവർത്തനവുമില്ല. രാജ്യത്തിൻ്റെ പൈതൃകത്തോടും സാംസ്കാരിക മൂല്യങ്ങളോടുമുള്ള അവളുടെ പ്രതിബദ്ധത അഗാധമായിരുന്നു, കല, കരകൗശലവസ്തുക്കൾ, നാടകം, നൃത്തം, സംഗീതം എന്നിവയുടെ എല്ലാ മേഖലകളെയും പിന്തുണച്ചു.

-74 കാലത്ത് 'സംഗീത് നാടക അക്കാദമി' ചെയർപേഴ്സണായിരുന്നു. 'ദക്ഷിണ ഭാരത ഹിന്ദി പ്രചാര സമിതി'യുടെ ചെയർപേഴ്‌സൺ എന്ന നിലയിൽ അവർ അതിൻ്റെ പ്രവർത്തനങ്ങളിൽ പ്രത്യേക താൽപ്പര്യം കാണിച്ചു. ബൗദ്ധികമേഖലയിലെ അവളുടെ സംഭാവനകൾക്ക്, രാജ്യത്തും വിദേശത്തുമുള്ള നിരവധി സർവകലാശാലകളും ശാസ്ത്ര അക്കാദമികളും ഡോക്ടറേറ്റ് ബിരുദം നൽകി അവരെ ആദരിച്ചു. കുടുംബാസൂത്രണരംഗത്തെ അസാധാരണമായ പ്രവർത്തനത്തിന് 1983-ൽ അവർക്ക് യുണൈറ്റഡ് നേഷൻസ് പോപ്പുലേഷൻ അവാർഡ് ലഭിച്ചു. വികലാംഗരുടെ ക്ഷേമത്തിൽ അവൾക്ക് താൽപ്പര്യമുണ്ടായിരുന്നു.

കാഴ്ചയില്ലാത്തവർക്കും ശാരീരിക വൈകല്യമുള്ളവർക്കും വേണ്ടി നിരവധി പരിപാടികൾ അവർ ആരംഭിച്ചിരുന്നു. കുഷ്ഠരോഗ ചികിത്സയ്ക്കായി രാജ്യവ്യാപകമായി ഒരു കാമ്പയിൻ ആരംഭിച്ചു. വികലാംഗരോടുള്ള അവളുടെ കരുതൽ കുഷ്ഠരോഗികൾക്ക് പ്രതീക്ഷയുടെ പുതിയ കിരണമായിരുന്നു.

അധഃസ്ഥിത വിഭാഗങ്ങളുടെ ഉന്നമനത്തിനായുള്ള അക്ഷീണ സമരസേനാനിയായിരുന്നു അവർ. പട്ടികജാതി, പട്ടികവർഗ, പിന്നോക്ക വിഭാഗങ്ങൾ, മറ്റ് ദുർബ്ബല വിഭാഗങ്ങൾ എന്നിവരുടെ സാമ്പത്തികവും സാമൂഹികവുമായ അവസ്ഥ മെച്ചപ്പെടുത്തുന്നതിന് മൂർത്തവും സ്ഥിരവുമായ പരിപാടികൾ അവർ ആരംഭിച്ചു. ഈ പരിപാടികളെല്ലാം ഇപ്പോൾ ദേശീയ ദാരിദ്ര്യ നിർമ്മാർജ്ജന പരിപാടികളുടെ അവിഭാജ്യ ഘടകമാണ്. സ്ത്രീകൾക്ക് അവകാശങ്ങൾ നൽകുന്നതിനും അവരുടെ സാമൂഹികവും സാമ്പത്തികവുമായ പുരോഗതിക്കും അവർ സമൂഹത്തിൽ അവബോധം സൃഷ്ടിച്ചു. പർവതസ്നേഹിയായ ഇന്ദിരാഗാന്ധി എല്ലാ പർവതവാസികളോടും ഉദാരമതിയായിരുന്നു.

അവരുടെ വ്യത്യസ്‌ത ജീവിതമാർഗങ്ങൾക്കായി മലയോര വികസനവുമായി ബന്ധപ്പെട്ട് പ്രത്യേക പരിപാടികൾ ആവിഷ്‌കരിച്ചതിനു പിന്നിൽ അവളുടെ ഈ മഹാമനസ്കതയായിരുന്നു. ഒറ്റപ്പെട്ട കമ്മ്യൂണിറ്റികളെ ദേശീയ ജീവിതത്തിലേക്ക് സമന്വയിപ്പിക്കുന്നതിനായി അതിർത്തി ദ്വീപുകൾ ഉൾപ്പെടെ ഇന്ത്യയുടെ വിദൂര ഭാഗങ്ങളിലേക്ക് അവൾ യാത്ര ചെയ്തു. ക്ഷേമവികാരങ്ങളാൽ നിറഞ്ഞവളായതിനാൽ ഈ പ്രദേശങ്ങളിലെ ജനങ്ങൾ അവളെ തങ്ങളുടേതായി കണക്കാക്കുകയും അവളോട് അഗാധമായ വാത്സല്യം പുലർത്തുകയും ചെയ്തു.

ദേശീയ സ്വാതന്ത്ര്യത്തിനായുള്ള പ്രക്ഷോഭകാരിയായിരുന്നു അവൾ. സ്വാതന്ത്ര്യ സമര സേനാനികൾക്ക് രാജ്യത്തിന് നൽകിയ സേവനങ്ങളെ മാനിച്ച് ഇന്ദിരാഗാന്ധി അവർക്ക് 'താംപത്രവും' 'പെൻഷനും' നൽകി ആദരിച്ചിരുന്നു.

യുവാക്കളുടെ ക്ഷേമത്തിനായി മതിയായ സമയം നൽകുന്നതിനൊപ്പം അവർ അവർക്കായി സജീവമായി തുടർന്നു. ഇന്ത്യയിലെ യുവാക്കൾ കായികരംഗത്ത് മികച്ച എന്തെങ്കിലും ചെയ്യണമെന്ന് അവർ ആഗ്രഹിച്ചു. ഇന്ത്യയിൽ ഏഷ്യൻ ഗെയിംസ് സംഘടിപ്പിക്കാനുള്ള അവളുടെ പ്രതിബദ്ധത നിറവേറ്റിക്കൊണ്ട്, ഡൽഹിക്ക് അത്യാധുനിക സ്റ്റേഡിയങ്ങളും പല നഗരങ്ങളിലും ലഭ്യമല്ലാത്ത നിരവധി സൗകര്യങ്ങളും അവർ നൽകി. 1983-ൽ, അന്താരാഷ്ട്ര ഒളിമ്പിക് കൗൺസിൽ അവർക്ക് 'ഗോൾഡൻ ഓർഡർ' നൽകി സ്പോർട്സ് വികസനത്തിനുള്ള നിരന്തരമായ പ്രോത്സാഹനവും മാർഗ്ഗനിർദ്ദേശവും നൽകി ആദരിച്ചു.

എല്ലാറ്റിനുമുപരിയായി ദേശീയ സുരക്ഷ

ദേശീയ സുരക്ഷയുമായി അവൾ ഒരിക്കലും വിട്ടുവീഴ്ച ചെയ്തിട്ടില്ല. സുരക്ഷാ പരിസ്ഥിതിയുടെ തകർച്ച ഉയർത്തുന്ന പുതിയ വെല്ലുവിളികളെ നേരിടാൻ നമ്മുടെ പ്രതിരോധ സേനയുടെ നവീകരണത്തിൻ്റെ ആവശ്യകതയെക്കുറിച്ച് അവൾ ബോധവതിയായിരുന്നു. സെൻസിറ്റീവും പ്രധാനപ്പെട്ടതുമായ ഈ മേഖലയിൽ ഇന്ത്യയെ സ്വയം പര്യാപ്തമാക്കാനുള്ള തദ്ദേശീയമായ ശ്രമങ്ങളിൽ അവർ വളരെയധികം ശ്രദ്ധ കേന്ദ്രീകരിച്ചു. നമ്മുടെ പ്രതിരോധത്തിൻ്റെ സാങ്കേതിക നവീകരണ നയങ്ങൾക്കുള്ള സമൃദ്ധമായ പിന്തുണ കാരണം ഇന്ത്യൻ സായുധ സേനയ്ക്ക് ഇന്ന് ദേശീയ അഖണ്ഡത സംരക്ഷിക്കാൻ പൂർണ്ണ ശേഷിയുണ്ട്.

ഞങ്ങളുടെ യന്ത്രങ്ങൾ ഉപയോഗിക്കുന്ന അതിർത്തിയിൽ വിന്യസിച്ചിരിക്കുന്ന സൈനികരെ അവൾ പോയി കണ്ടു. പ്രതിരോധ സേനയുടെ സേവന സാഹചര്യങ്ങൾ മെച്ചപ്പെടുത്തുന്നതിനും അവരുടെ മനോവീര്യം വർദ്ധിപ്പിക്കുന്നതിനുമായി അവർ നിരവധി നയങ്ങൾ ആരംഭിച്ചു. വിമുക്തഭടന്മാരുടെ തൊഴിൽ കാലാവധി മെച്ചപ്പെടുത്തുന്നതിന് ഗവൺമെൻ്റ് സ്വീകരിച്ച നിരവധി നടപടികൾ വിമുക്തഭടന്മാരുടെ പ്രശ്‌നങ്ങളിലുള്ള അവരുടെ ഉത്കണ്ഠ പ്രതിഫലിപ്പിക്കുന്നു. 1971 ലെ ബംഗ്ലാദേശ് പ്രതിസന്ധിയെ നേരിടുന്നതിൽ അവളുടെ ധൈര്യവും അസാധാരണമായ രാഷ്ട്രീയ വൈദഗ്ധ്യവും അവളുടെ നിരവധി നേട്ടങ്ങളിൽ പ്രത്യേകിച്ചും അവിസ്മരണീയമാണ്.

എല്ലാ മനുഷ്യരാശിയുടെയും അഭിലാഷങ്ങളുടെ പ്രതീകമായിരുന്നു ഇന്ദിരാഗാന്ധി. ഐക്യരാഷ്ട്രസഭയുടെ ആദർശങ്ങൾക്കും അതിൻ്റെ ചാർട്ടറിൻ്റെ തത്ത്വങ്ങൾക്കും അവൾ സമർപ്പിതയായിരുന്നു. സമാധാനത്തിനും സമ്പൂർണ്ണ നിരായുധീകരണത്തിനുമായി ലോകത്തിലെ മുൻനിര രാഷ്ട്രീയക്കാരിൽ അവർ കണക്കാക്കപ്പെടുന്നു. ആശ്രിത രാജ്യങ്ങൾക്ക് അവരുടെ സ്വാതന്ത്ര്യത്തിനായി അവർ ധാരാളം സഹായം നൽകി.

അവളുടെ പിതാവിനെപ്പോലെ, എല്ലാത്തരം ചൂഷണങ്ങൾക്കും എതിരായിരുന്നു അവൾ, രാഷ്ട്രീയവും സൈനിക ശക്തിയും ലോകസമാധാനത്തിന് തടസ്സമായി കണക്കാക്കി. രാഷ്ട്രങ്ങൾ തമ്മിലുള്ള സാമ്പത്തിക അസമത്വം കുറയ്ക്കുന്നതിന് വേണ്ടി ശബ്ദമുയർത്തുന്നതിൽ മുൻപന്തിയിലായിരുന്നു അവർ, പ്രധാനമായും ചേരിചേരാ പ്രസ്ഥാനവുമായി ബന്ധപ്പെട്ടിരുന്നു. ഈ പ്രസ്ഥാനവുമായി ബന്ധപ്പെട്ടതിനാൽ അവൾ അതിന് ആക്കം നൽകി. 1983 മാർച്ചിൽ ന്യൂഡൽഹിയിൽ നടന്ന ഏഴാമത് ചേരിചേരാ ഉച്ചകോടിയിൽ ചെയർപേഴ്‌സൺ സ്ഥാനത്തേക്ക് അവർ തിരഞ്ഞെടുക്കപ്പെട്ടു.

അപകടങ്ങൾക്കും വെല്ലുവിളികൾക്കും മുന്നിൽ ഇന്ദിരാഗാന്ധി ഒരിക്കലും ധൈര്യം കൈവിട്ടില്ല.

വ്യക്തിപരമോ ദേശീയമോ ആയ പ്രതിസന്ധി ഘട്ടങ്ങളിൽ, അവൾ അസാധാരണമായ ധൈര്യം പ്രകടിപ്പിച്ചു. അവളുടെ ധൈര്യം വിജയമായി മാറുന്നത് ദശലക്ഷക്കണക്കിന് ആളുകൾ കണ്ടു. രാജ്യത്തെ ദശലക്ഷക്കണക്കിന് പുരുഷന്മാരും സ്ത്രീകളും അവളെ വളരെയധികം ബഹുമാനിച്ചു. ഈ ബഹുമതി പ്രകടിപ്പിക്കുന്നതിനായി, 1972-ൽ അവർക്ക് രാജ്യത്തെ പരമോന്നത 'ഭാരത് രത്‌ന അവാർഡ്' ലഭിച്ചു. മുഴുവൻ മനുഷ്യകുടുംബത്തിൻ്റെയും സമാധാനത്തിനും പുരോഗതിക്കും വേണ്ടിയുള്ള അവളുടെ തിരക്കുകൾക്കിടയിലും, ഇന്ദിര പ്രിയദർശിനി എപ്പോഴും ഊർജ്ജസ്വലയും ഉത്സാഹവും നിത്യസന്തോഷവും ഉള്ളവളായി കാണപ്പെട്ടു. പ്രകൃതിയിലെ എല്ലാത്തരം സൗന്ദര്യവും അവൾക്ക് വളരെ ഇഷ്ടമായിരുന്നു.

എന്നാൽ പ്രസന്നമായ ജീവിതവും ആകർഷണീയവുമായ ഈ മഹത്തായ വ്യക്തിത്വം 1984 ഒക്ടോബർ 31 ന് അവളുടെ വസതിയിൽ വച്ച് അവളുടെ രണ്ട് സുരക്ഷാ ഉദ്യോഗസ്ഥർ ക്രൂരവും വഞ്ചനാപരവുമായ പ്രവൃത്തിയിൽ ക്രൂരവും നിന്ദ്യവുമായ രീതിയിൽ കൊല്ലപ്പെട്ടു.

രാജ്യത്തിൻ്റെ ഐക്യവും അഖണ്ഡതയും സംരക്ഷിക്കുക എന്നതായിരുന്നു ഇന്ദിരാഗാന്ധിയുടെ പ്രഥമ പരിഗണന. രാജ്യത്തിൻ്റെ ഐക്യം കാത്തുസൂക്ഷിക്കാൻ, എല്ലാത്തരം വർഗീയ ശക്തികളെയും യാഥാസ്ഥിതിക വിഭാഗങ്ങളെയും മതഭ്രാന്തന്മാരെയും അവൾ ധൈര്യത്തോടെ നേരിട്ടു. വർഗീയതയുടെയും മതമൗലികവാദത്തിൻ്റെയും ആയുധങ്ങൾ രാജ്യത്തെ അസ്ഥിരപ്പെടുത്തുന്ന ശക്തികളുടെ കൈകളിലാണെന്ന് അവർ രാജ്യത്തിന് ആവർത്തിച്ച് മുന്നറിയിപ്പ് നൽകിയിരുന്നു. റിപ്പബ്ലിക്കിൻ്റെ ഐക്യത്തിൻ്റെയും അഖണ്ഡതയുടെയും അടിത്തറ പാകിയ ആദർശങ്ങളുടെ സംരക്ഷണത്തിനായി അവൾ തൻ്റെ ജീവിതം ബലിയർപ്പിച്ചു. ഇന്ത്യയുടെ ഐക്യം തകരാതിരിക്കാൻ മഹാത്മാഗാന്ധിയുടെയും ഇന്ദിരാഗാന്ധിയുടെയും ത്യാഗങ്ങൾ വരും നൂറ്റാണ്ടുകളോളം ഓർമ്മിക്കപ്പെടും.

ഒരു നാടിൻ്റെ ഭാഗധേയത്തിൻ്റെ 'ഭാഗ്യ വിധാതാവ്' എന്ന് ഓർക്കപ്പെടുന്നവർ ചരിത്രത്തിൽ വിരളമാണ്. ഇന്ത്യയുടെ ആത്മാഭിമാനത്തിൻ്റെയും ആത്മവിശ്വാസത്തിൻ്റെയും പ്രതീകമായിരുന്നു അവൾ. അവളുടെ മഹത്വത്തിൻ്റെയും സ്വാധീനത്തിൻ്റെയും ശബ്ദത്താൽ ലോകം മുഴുവൻ പ്രതിധ്വനിക്കുന്ന സമയത്താണ് അവളുടെ മരണം സംഭവിച്ചത്. ഇന്ദിരാഗാന്ധിയുടെ ദാരുണമായ മരണത്തോടെ, രാഷ്ട്രീയവും സാമ്പത്തികവുമായ വികസനത്തിൻ്റെ നിർണായക ഘട്ടങ്ങളിൽ നിശ്ചയദാർഢ്യവും അർപ്പണബോധവും യോജിപ്പും ഉള്ള ഒരു പ്രതിഭയെ ഇന്ത്യക്ക് നഷ്ടപ്പെട്ടു. നിർണ്ണായകവും പ്രസന്നവും കാരുണ്യവുമുള്ള ഈ വ്യക്തിത്വത്തോട് രാഷ്ട്രം നന്ദിയുള്ളവരാണ്. ഇന്ത്യയെ ഹൃദയത്തിൽ നിന്ന് സ്‌നേഹിച്ച വ്യക്തിയാണ് താനെന്നും തിരിച്ച് രാജ്യത്തെ ജനങ്ങൾ അദ്ദേഹത്തെ സ്‌നേഹിച്ചുവെന്നും അവളുടെ അച്ഛൻ തന്നെ കുറിച്ച് പറയാറുണ്ടായിരുന്നു. ഇന്ദിരാഗാന്ധിയുടെ കാര്യത്തിലും ഇത് ശരിയാണെന്ന് തെളിയിക്കുന്നു. ഇന്ത്യയിലെ ജനങ്ങൾ എന്നും ഇന്ദിരാഗാന്ധിയെ സ്നേഹിക്കുകയും ബഹുമാനിക്കുകയും ചെയ്യും. അന്ത്യശ്വാസം വലിക്കുമ്പോഴും ശ്രീമതി. ഇന്ദിരാഗാന്ധി രാജ്യത്തെ ജനങ്ങളുടെ സേവനത്തിൽ മുഴുകിയിരുന്നു.

മരിക്കുന്നതിന് ഒരു ദിവസം മുമ്പ് ഒറീസയിലെ ഒരു യോഗത്തിൽ അവർ പറഞ്ഞു: “രാജ്യത്തെ സേവിക്കുന്നതിനിടയിൽ എനിക്ക് എൻ്റെ ജീവൻ നഷ്ടപ്പെടുകയാണെങ്കിൽ, അത് എനിക്ക് അഭിമാനകരമായ കാര്യമായിരിക്കും. എൻ്റെ ഓരോ തുള്ളി രക്തവും ഈ രാജ്യത്തിൻ്റെ വികസനത്തിന് തുടർന്നും സംഭാവന നൽകുമെന്നും അതിനെ ശക്തവും ചലനാത്മകവുമായ ഒരു രാഷ്ട്രമാക്കി മാറ്റുമെന്നും ഞാൻ വിശ്വസിക്കുന്നു.

'ആധുനിക ഇന്ത്യ'യെക്കുറിച്ച് ആളുകൾ സംസാരിക്കുമ്പോൾ, അതിൻ്റെ സ്രഷ്ടാവായി ജവഹർലാൽ നെഹ്‌റു ഓർമ്മിക്കപ്പെടും. വാക്കിൻ്റെ യഥാർത്ഥ അർത്ഥത്തിൽ ആധുനിക ഇന്ത്യയുടെ സ്രഷ്ടാവായി അദ്ദേഹം കണക്കാക്കപ്പെടുന്നു. ഭാവിയെക്കുറിച്ചുള്ള അദ്ദേഹത്തിൻ്റെ സ്വപ്നം, നവ ഇന്ത്യയ്ക്കായി അദ്ദേഹത്തിൻ്റെ നേതൃത്വത്തിൽ തയ്യാറാക്കിയ പദ്ധതിയെയും രൂപരേഖയെയും സ്വാധീനിച്ചു. പുതിയ ഇന്ത്യയുടെ ശക്തവും ആഴമേറിയതുമായ അടിത്തറയിട്ടത് അദ്ദേഹമാണ്. എന്നാൽ ഈ അടിത്തറയിൽ ഒരു സാമ്രാജ്യം മുഴുവൻ കെട്ടിപ്പടുത്തതിൻ്റെ ക്രെഡിറ്റ് ശ്രീമതി. ഇന്ദിരാഗാന്ധി. ഈ അടിത്തറയിൽ അവർ പടുത്തുയർത്തിയ ഇന്ത്യയുടെ ഘടന ലോകത്തിന് മുന്നിൽ ഒരു ശക്തിയായി ഉയർന്നു, ഇന്ന് ലോകശക്തിക്ക് ഇന്ത്യയെ അവഗണിക്കാൻ കഴിയും. വരും തലമുറ ഇന്ദിരാഗാന്ധിയെ 'ആധുനിക ഇന്ത്യയുടെ സ്രഷ്ടാവ്' ആയി ഓർക്കും.

എഐസിസി അംഗവും ബീഹാർ പ്രദേശ് കോൺഗ്രസ് കമ്മിറ്റി (വിചാര് വിഭാഗ്) ചെയർമാനുമാണ് ലേഖകൻ

Courtesy :

ഇന്ദിരാഗാന്ധി: ഒരു അവലോകനം

Indian National Congress