പ്രാദേശികതക്കൊപ്പം ഒരു പുനര്‍വായന

ഇന്ത്യന്‍ ചിത്രകലാ ചരിത്രം പരിശോധിക്കുമ്പോള്‍ ഇന്ത്യയുടെ തെക്ക് കുറേ ഉശിരന്മാരായ ചിതകാരന്മാരുണ്ടെന്നും ബലവാന്മാരായ അവരുടെ രചനകള്‍ കാലത്തിനൊപ്പം നില്‍ക്കുന്നതാണെന്നും ഉത്തരേന്ത്യന്‍ ചിത്രകലാരംഗത്തോട് തുറന്നറിയിച്ചത് څചോളമണ്ഡലവും അതിന് രൂപം കൊടുത്ത കെ.സി.എസ്സ്. പണിക്കരുമാണ്. അദ്ദേഹത്തിന്റെ ആദ്യത്തെ രചന പന്ത്രണ്ടാം വയസ്സിലാണ് നടന്നത്. ജനനം 1911 മെയ്-30ന് പൊന്നാനിക്കാരനായ കെ.സി.എസ് ഹൈസ്ക്കൂള്‍വരെ പഠനം നടത്തിയത് കേരളത്തിലായിരുന്നു. കോളേജ് വിദ്യാഭ്യാസത്തിനായി മദ്രാസ് ക്രിസ്ത്യന്‍ കോളേജില്‍ ചേര്‍ന്നെങ്കിലും പഠനം മുഴുമിക്കാന്‍ കഴിഞ്ഞില്ല. പിന്നീട് പോസ്റ്റല്‍ വകുപ്പില്‍ ജോലി കിട്ടിയെങ്കിലും അതുപേക്ഷിച്ച് സ്വതന്ത്രമായ ചിത്രരചനാ പ്രവര്‍ത്തനത്തില്‍ കഴിഞ്ഞുകൂടി. മദ്രാസ് ഫൈന്‍ ആട്സ് സ്ക്കൂളില്‍ 26-ാം വയസ്സില്‍ ചിത്രകല ശാസ്ത്രീയമായി പഠിക്കാനായി ചേര്‍ന്നു. നീണ്ട ഡിപ്ലോമ ക്ലാസായിരുന്നത്. പണിക്കരുടെ കഴിവ് മനസ്സിലാക്കിയ പ്രിന്‍സിപ്പല്‍ മൂന്നാം വര്‍ഷം ക്ലാസ്സില്‍ പ്രവേശനം നല്‍കി. 1940-ല്‍ ഡിപ്ലോമയില്‍ ഒന്നാംക്ലാസില്‍ ഒന്നാമനായി ജയിച്ച് സ്വര്‍ണമെഡല്‍ നേടി. 1954-ല്‍ ലളിത കലാ അക്കാദമി അംഗമായ, ഭരണസമിതി അംഗത്വവും നേടി. 1955-ല്‍ ഫൈന്‍ ആട്സ് സ്ക്കൂളിലെ പ്രിന്‍സിപ്പാളായി നിയമിതനായി. 1957-ല്‍ വീണ്ടും പ്രിസിപ്പാളായി.

രാജാരവിവര്‍മ്മയുടെ കലാസൃഷ്ടികളോട് വിമര്‍ശനാത്മകമായ സമീപനം സ്വീകരിച്ചുകൊണ്ട്, കേരളീയ ചിത്രകലയില്‍ നവോത്ഥാനത്തിന്റെ നിറക്കാഴ്ച ഒരുക്കുന്ന ധീരത പ്രകടിപ്പിച്ചുകൊണ്ടാണ് പണിക്കരുടെ കല വളര്‍ന്നിട്ടുള്ളത്. ബംഗാള്‍ സ്ക്കൂളിന്റെ ഇന്ത്യന്‍ശൈലിയോട് പ്രശസ്ത ശില്പിയായ രാംകിങ്കര്‍ നടത്തിയ കലഹം ഇവിടെ ഓര്‍മ്മിക്കാം. സാമൂഹിക-രാഷ്ട്രീയ-ലാവണ്യ ദര്‍ശനത്തിലൂന്നി കലയെ വിലയിരുത്തുന്നതിന് പകരം ചില പ്രത്യേക നിരൂപണ പദ്ധതിക്കുള്ളില്‍ കലാകാരന്മാരെ തളച്ചിടുക എന്ന ഇന്ത്യന്‍ പതിവു രീതികൊണ്ട് വേണ്ടത്ര അറിയപ്പെടാതെപോയ വിധി പണിക്കര്‍ ചിത്രങ്ങളുടെ ദയനീയതയാണ്. ഇന്നിപ്പോള്‍ ദേശത്തെ എഴുതുന്നതാണ് എഴുത്ത് എന്ന പ്രാദേശികത ബഹുസ്വരതയുടെ വെളിച്ചത്തില്‍ നോക്കുമ്പോള്‍ പണിക്കരുടെ മലബാര്‍ സീരീസ് പൊന്നാനി ചിത്രങ്ങള്‍ വാക്കുകളും പ്രതീകങ്ങളും വില്ലേജ് ഗെയിം അമ്മയും കുഞ്ഞും മലബാര്‍ കര്‍ഷകരുടെ ജീവിതം നദി എന്നിവ പ്രാദേശികതയെ ആഗോളതലത്തില്‍ പ്രതിരോധത്തോടെ നോക്കിക്കണ്ട ജീനിയസ് ആഴം ബോധ്യപ്പെടുത്തുന്നു. പ്രാദേശികഭാവം നിഴലിക്കുന്ന മലബാര്‍ സീരീസ് ഒരിക്കല്‍ക്കൂടി പുന:പരിശോധിക്കാന്‍ പുതിയ കാലം ആവശ്യപ്പെടുന്നു. മരിക്കുന്നതിന് തൊട്ടുമുമ്പ് അദ്ദേഹം വരച്ച നദിക്കുശേഷം പുതിയൊരു പരിവര്‍ത്തനഘട്ടം പണിക്കരില്‍നിന്ന് പ്രതീക്ഷിക്കാമായിരുന്നു. പക്ഷേ, വിധി അതു പൂര്‍ത്തിയാക്കാനാവാതെ അദ്ദേഹത്തെ തട്ടിയെടുക്കുകയായിരുന്നു. പുതിയ കലാചിത്ര വിമര്‍ശന നിര്‍വ്വഹണം പണിക്കരുടെ കല അര്‍ഹിക്കുന്നു എന്നറിയിക്കുക മാത്രമാണ് ഈ ലേഖന വിചാരം കൊണ്ടുദ്ദേശിക്കുന്നത്.

കെ.സി.എസ്സിന്റെ ചിത്രങ്ങളെക്കുറിച്ച് പ്രിയപ്പെട്ട ശിഷ്യന്‍ എം.വി.ദേവന്റെ നിരീക്ഷണം ഇങ്ങനെയായിരുന്നു.

പ്രകൃതിദൃശ്യങ്ങളും പിന്നീട് കടന്നുവന്ന മനുഷ്യരൂപങ്ങളും കലര്‍ന്നുള്ള കെ.സി.എസ്സിന്റെ കലാസൃഷ്ടികള്‍, കലാസൃഷ്ടികള്‍ എന്നുള്ളതു മാത്രമല്ല, അവയ്ക്കുവേണ്ടി ഉപയോഗിച്ചിട്ടുള്ള മാധ്യമത്തിന്റെ കാര്യത്തിലും ശ്ലാഘനീയമായ പാരമ്പര്യം പുലര്‍ത്തുന്നതാണ്. ജലച്ചായത്തില്‍ ഇത്രയും സ്വച്ഛത പാലിച്ചിട്ടുള്ള ഒരു ചിത്രകാരന്‍ കെ.സി.എസ്സിനെപ്പോലെ ഇന്ത്യയില്‍ ആരെങ്കിലും ഉണ്ടോ എന്ന് സംശയമാണ്.

കെ.സി.എസ്സിന്റെ ഒന്നാമത്തെ രചനാഘട്ടം കേരളത്തിന്റെ പ്രകൃതിയുമായി ബന്ധപ്പെട്ട മനുഷ്യരും മറ്റും ഉള്‍പ്പെട്ടവയും ആയിരുന്നെങ്കില്‍ മൂന്നാമത്തെ ഘട്ടത്തിലുള്ള അധികവും മനുഷ്യാകൃതികളാണ്. ആ മനുഷ്യാകൃതികള്‍ ഒരു പ്രത്യേക രൂപത്തിലുള്ളതാണ്. വലിയ തലയും വലിയ കണ്ണുകളും ചെറുതായി ചെറുതായി വരുന്ന ശരീരഭാഗങ്ങളും ചേര്‍ന്നിട്ടുള്ള രൂപങ്ങള്‍ څഗാര്‍ഡന്‍ സീരീസ് എന്നാണദ്ദേഹം അതിന് പേരിട്ടിട്ടുള്ളത്. ആദവും ഹവ്വയുമായി ബന്ധപ്പെട്ട ബൈബിള്‍ കഥകളുടെ സൂചനയുള്ള ചിത്രങ്ങളാണവ. അതില്‍ വളരെ നേര്‍ത്ത ചായങ്ങള്‍ മാത്രമെ ഉപയോഗിച്ചിട്ടുള്ളു. അതും പ്രാഥമിക വര്‍ണ്ണങ്ങള്‍. നീല, ചുവപ്പ്, മഞ്ഞ അവയുടെ ഷെയ്ഡ് പലപ്പോഴും വളരെ ചുരുക്കമാണ്. അതില്‍ അദ്ദേഹം ശ്രദ്ധിച്ചിരുന്നത് ഒന്ന് നമ്മുടെ ദക്ഷിണേന്ത്യന്‍ പല്ലവ ശില്പികള്‍ രൂപങ്ങള്‍ സൃഷ്ടിക്കുന്ന അവസരത്തില്‍ അവര്‍ സ്വീകരിച്ചിട്ടുള്ള സീമന്തരേഖകള്‍, ഓരോ രൂപത്തിന്‍റേയും പുറം രേഖകളുടെ താളക്രമം, അതില്‍ത്തന്നെ അദ്ദേഹം കൂടുതലും ശ്രദ്ധിച്ചത് ചോളകാലഘട്ടത്തിലെ വെങ്കല പ്രതിമകളുടേത്. പഴയ നമ്മുടെ څശില്പരത്നാകവും അതുപോലുള്ള ലക്ഷണശാസ്ത്ര ഗ്രന്ഥങ്ങളിലെ അളവുകള്‍ മുഴുവന്‍ ഉപയോഗിച്ചല്ല, എങ്കിലും അതിലെ താളക്രമം അദ്ദേഹം സ്വീകരിക്കുന്നുണ്ട്.

അതോടൊപ്പം അദ്ദേഹത്തെ സ്വാധീനിച്ചിരുന്നത് കേരളത്തിലെ, പ്രത്യേകിച്ച് മരത്തില്‍ ശില്‍പങ്ങള്‍ ചെയ്തിരുന്നവരുടെ ശില്‍പങ്ങളാണ്. മരത്തിലുള്ള കൊത്തുശില്പങ്ങളുടെ ഒരു സ്വഭാവം അത് പൊക്കം കുറഞ്ഞിട്ടുള്ളതാണ്. മരപ്പലകകളിലാണ്, ധാരാളം കുനുകുനാരൂപങ്ങള്‍ തച്ചന്മാര്‍ കൊത്തിയിരുന്നത്. അത് അദ്ദേഹം മനസ്സിലേക്ക് എടുത്തിട്ടുണ്ടായിരുന്നു. ഈ രൂപങ്ങളൊക്കെ ചെയ്യുമ്പോള്‍ അദ്ദേഹം എഴുതിവച്ചിട്ടുള്ളതായ, കണ്ടറിഞ്ഞിട്ടുള്ളതായ ക്രമങ്ങള്‍ അതേപടി പാലിച്ചിരുന്നില്ല. അതുപോലെ ബൈബിള്‍ സന്ദേശമോ അതുപോലെ മറ്റെന്തെങ്കിലും സന്ദേശങ്ങളും പകരാന്‍ ഉദ്ദേശിച്ചിട്ടില്ലായിരുന്നു. രൂപങ്ങളുടെ പ്രത്യേകമായ അവയവ ഘടന, പശ്ചാത്തല രൂപങ്ങളുടെ സ്വന്തമായ ഒരു ക്രമം, പിന്നെ എല്ലാത്തിന്‍റേയും ഒരു വികാസത്തിന്റെ ക്രമം എന്നിവ വരുത്താന്‍ അദ്ദേഹം ശ്രദ്ധിച്ചിരുന്നു. ആ വികാസമെന്നത് ഒരു മരം ശാഖോപശാഖകളായി ആകാശത്തേക്ക് ക്രമമായി പോകുന്നതുപോലെ, ഒരു പുഴ പല പല ശാഖകളായി സമുദ്രത്തിലെത്തി പൂര്‍ണ്ണമാകുന്നതുപോലെ ആയിരുന്നു.

ഇതു കഴിഞ്ഞുള്ള നാലാംഘട്ടത്തിലാണ് കെ.സി.എസ്സിന്റെ څവാക്കുകള്‍ പ്രതീകങ്ങള്‍ എന്ന വളരെ മയൃമെേരേ ആണെന്നു ചിലര്‍ വിശേഷിപ്പിച്ച ചിത്രങ്ങള്‍. അതിനെ ചിലര്‍ څതാന്ത്രിക് ചിത്രങ്ങള്‍ ആണെന്ന് പറഞ്ഞിരുന്നു. സത്യത്തില്‍ താന്ത്രിക് ചിത്രങ്ങള്‍ അദ്ദേഹം വരഞ്ഞിരുന്നില്ല എന്ന് അദ്ദേഹത്തിന്റെ ഒരു പഴയ ശിഷ്യനെന്ന നിലയില്‍ ഞാന്‍ ഉറപ്പിച്ചു പറയുന്നു. څതാന്ത്രിക് ചിത്രങ്ങള്‍ ചെയ്ത ധാരാളം ആളുകള്‍ നമുക്കുണ്ട്. കെ.സി.എസ്സ് څവാക്കുകളും പ്രതീകങ്ങളും ചെയ്തപ്പോള്‍ ശ്രദ്ധിച്ചിരുന്നത് അതിന്റെ വിഷ്വല്‍ ആസ്പെക്റ്റ് മാത്രമാണ്. ആദ്യം അദ്ദേഹം റോമന്‍ ലിപികളായിരുന്നു ഉപയോഗിച്ചിരുന്നത്. അദ്ദേഹം ഒരു ലേഖനത്തില്‍ പറയുന്നുണ്ട്. കോളേജില്‍ പഠിക്കുന്ന ഒരു ഗണിത ശാസ്ത്ര വിദ്യാര്‍ത്ഥിയുടെ നോട്ടുബുക്കിലെ ആള്‍ ജിബ്രയുടെ റോമന്‍ ലിപികളും കൂട്ടലും ഗണിക്കലും ബ്രാക്കറ്റുകളും എല്ലാം ചേര്‍ന്നുള്ള ഒരു വിഷ്വല്‍ പ്രതീതി കണ്ടപ്പോള്‍, അത്തരം ദൃശ്യപ്രതീതി എന്തുകൊണ്ട് ഒരു കലാസൃഷ്ടിയിലേക്ക് സ്വീകരിച്ചുകൂടാ എന്നാലോചിച്ചു. അതായിരുന്ന വാക്കുകളും പ്രതീകങ്ങളും എന്നതിന് പ്രേരണയായിരുന്നത്. പിന്നീട് റോമന്‍ ലിപികള്‍ ഉപേക്ഷിച്ച് മലയാള ലിപികളാക്കി. എന്നാല്‍ അതിലെ ലിപികള്‍ക്കോ വാക്കുകള്‍ക്കോ ഒന്നും അദ്ദേഹം നിയതമായ ഒരത്ഥവും കൊടുത്തിരുന്നില്ല. മലയാള ലിപിയുടെ ഒരു താളാത്മകത. ആ താളാത്മകതയ്ക്ക് വിഷ്വലായ ഒരു സമ്പൂര്‍ത്തീകരണമുള്ള അതു കണ്ടനുഭവിക്കാവുന്നതാണെന്ന് അദ്ദേഹം പ്രത്യക്ഷമാക്കുകയായിരുന്നു. അതോടൊപ്പം ഒരു ജ്യോമട്രിക്കല്‍ പാറ്റേണ്‍ കൂടി അതില്‍ കലര്‍ന്നിട്ടുണ്ട്.

കെ.സി.എസ്സ് പണിക്കരുടെ ആദ്യകാല ചിത്രങ്ങള്‍ അക്കാലത്തെ മറ്റു പലരേയും സ്വാധീനിച്ചപോലെ വിക്ടോറിയന്‍ കലാരീതിയില്‍നിന്ന് മുക്തമല്ല. ആദ്യകാല ജലച്ചായ ചിത്രങ്ങളില്‍ ജോണ്‍സെല്‍ കോപ്പേന്‍ എന്ന ബ്രിട്ടീഷുകാരന്റെ സ്വാധീനം ചില നിരൂപകന്മാര്‍ കണ്ടെത്തിയിട്ടുണ്ട്. 1943-ലെ പൊന്നാനി-മലബാര്‍ ചിത്രങ്ങളില്‍ ഫ്രാന്‍സിലെ ഇംപ്രഷണിസ്റ്റ് ചിത്രകാരന്മാര്‍ സ്വീകരിച്ച പ്രകാശത്തിന്റെ സാധ്യകളുടെ സ്വാധീനവും കാണാം. 1950കളിലെത്തിയതോടെ അതെല്ലാം അദ്ദേഹത്തെ മടുപ്പിച്ചു. പിന്നീടാണ് ഭൂപ്രകൃതിയില്‍നിന്ന് മനുഷ്യസഞ്ചയത്തിലേക്കും മിത്തുകളിലേക്കും വര നീങ്ങുന്നത്. മദിരാശി ജീവിതകാലത്ത് പ്രധാന കൂട്ടുകെട്ടായ എം.ഗോവിന്ദനുമായുള്ള അടുപ്പം, ന്യൂ ഹ്യൂമനിസത്തോടുള്ള ആകര്‍ഷണം പഠിക്കപ്പെടേണ്ടതാണ്. പണിക്കര്‍ വരച്ച ഗാന്ധിജി-ക്രിസ്തു എന്നിവ ബോധ്യപ്പെടാന്‍ അതിലെ രാഷ്ട്രീയ അന്തര്‍ധാര തിരിച്ചറിയണം.

1954 ആയതോടെ പണിക്കര്‍ ചിത്രങ്ങളില്‍ വലിയ മാറ്റം വന്നുതുടങ്ങി. ആ കാലത്ത് ലണ്ടന്‍, പാരീസ്, ഇറ്റലി, സ്വിറ്റ്സര്‍ലണ്ട്, ജര്‍മ്മനി, റഷ്യ, ബ്രസീല്‍, ന്യൂയോര്‍ക്ക് എന്നിവടങ്ങളിലൊക്കെ സന്ദര്‍ശിച്ചു. ലോകത്തിലുള്ള ആധുനിക ചിത്രങ്ങളും, ശൈലികളും ശ്രദ്ധാപൂര്‍വ്വം നിരീക്ഷിച്ചതിനുശേഷം സ്വന്തമായ ഒരു ശൈലി രൂപപ്പെടുത്തുകയാണ് പണിക്കര്‍ പിന്നീട് ചെയ്തത്. പണിക്കര്‍ തന്നെ എഴുതി: څഅറബിക് അക്കങ്ങളും, ലാറ്റിന്‍ ചിഹ്നങ്ങളും, ഗണിത ശാസ്ത്രത്തിലെ മറ്റു ചിഹ്നങ്ങളും ക്ഷേത്ര ഗണിതത്തിന്റെ രൂപരേഖകളും എന്നില്‍ പുതിയ ആശയം ഉണര്‍ത്തിവിട്ടു. ഊര്‍ജ്ജ്വസ്വലതയോടെ 1963-ല്‍ ഞാന്‍ പുതിയ സൃഷ്ടിയില്‍ വ്യാപൃതനായി. അപ്പോഴേക്കും എന്റെ വരകള്‍ക്ക് ലിപി രേഖാ ചിത്രങ്ങളുടെ സവിശേഷത നേടിക്കഴിഞ്ഞിരുന്നു. എന്റെ താല്‍പര്യം ഭാരതീയ ചിത്രങ്ങിലേക്കും, ജാതകക്കുറിപ്പുകളിലേക്കും മറ്റും തിരിഞ്ഞതോടുകൂടി ഞാനാദ്യം ഉപയോഗിച്ചു തുടങ്ങിയ റോമന്‍ ലിപിക്കു പകരം കൂടുതല്‍ ഹിതകരമായ മലയാളം അക്ഷരങ്ങള്‍ ഉപയോഗിക്കാന്‍ ആരംഭിച്ചു. ചിത്രകലയില്‍ ഒരു ദൃശ്യഗുണം നല്‍കാന്‍ മാത്രമാണ് അവ ഉപയോഗിക്കുന്നത്. അക്ഷര രൂപങ്ങളും മാന്ത്രിക ചിഹ്നങ്ങളും മറ്റും ഉള്‍ക്കൊള്ളുന്ന സുഘടിതമായ കളങ്ങളോ, വര്‍ണരൂപങ്ങളോ, അവയുടെ സമകാലീന ഭാരതീയതയോടും, വിദൂരമായ അര്‍ത്ഥത്തില്‍ പോള്‍ക്ലേയുടെ തെളിഞ്ഞ ആധുനികതയോടും കൂടി കാണുമ്പോള്‍ ഉണ്ടാകുന്ന ആനന്ദം മാത്രമാണ് എന്റെ അഭിപ്രായത്തില്‍ ഈ ചിഹ്നങ്ങള്‍ മൊത്തത്തില്‍ ഉളവാക്കുന്ന പ്രതീതി.ڈ

കേരളത്തിലെ ഗ്രാമീണ കളിയായ കളം വരച്ച് കല്ലുവെച്ചുള്ള څനിരകളി എന്നത് കൂട്ടിച്ചേര്‍ത്ത വില്ലേജ് ഗെയിം സൂക്ഷിച്ച് പഠിച്ചാല്‍ അറിയാം നാട്ടുകൂട്ട ജീവിതം പണിക്കരില്‍ ചെലുത്തിയ സ്വാധീനം. 74-ലെ വാക്കുകളും ബിംബങ്ങളും വിഖ്യാതമായ നായ എന്നീ ചിത്രങ്ങള്‍ക്കുശേഷം ഭൂപ്രകൃതി, ഗ്രാമീണത നിറഞ്ഞ നദിയിലെത്തുമ്പോള്‍ തുടര്‍ച്ചയായ അന്വേഷണവും സ്വയം പുതുക്കലുമാണ് കാണുന്നത്. പണിക്കരിലൂടെ ഉരുത്തിരിഞ്ഞു വന്ന ആധുനികമായ കേരളീയതയും ദ്രാവിഡ അംശവും വിവേകത്തോടെ മനസ്സിലാക്കുമ്പോഴാണ് ദക്ഷിണേന്ത്യയുടെ ചിത്രകലാ വ്യക്തിത്വം നമ്മളിലേക്ക് എത്തുക.

ചിത്രകാരന്മാരുടെ ജീവിത ബുദ്ധിമുട്ടുകള്‍ മനസ്സിലാക്കി 1966-ല്‍ മഹാബലിപുരത്തിനടുത്ത് അദ്ദേഹം സ്ഥാപിച്ച ചോളമണ്ഡലമാണ് പണിക്കരുടെ മറ്റൊരു സംഭാവന. ഈ പ്രസ്ഥാനത്തിലൂടെ അനേകം കലാകാരന്മാര്‍ വളര്‍ന്നുവന്നു. 1977 ജനുവരി 15-ന് കെ.സി.എസ്സ് പണിക്കര്‍ നിര്യാതനായി. പണിക്കരുടെ ജീവിതവും ചിത്രങ്ങളും എന്നും ഓര്‍മ്മിക്കപ്പെടുകതന്നെ ചെയ്യും. ദക്ഷിണേന്ത്യക്ക് ജീവിതംകൊണ്ട് ചരിത്രം നല്‍കിയ ചിത്രകാരനെ പെട്ടെന്നങ്ങ് മറക്കാന്‍ മലയാളിക്ക് കഴിയുമോ?

ചിന്തയുടെ മഹാഗോപുരങ്ങളെ

കിഴടക്കിയ പൊന്നാനിക്കാരന്‍

ചരിത്രത്തനിടക്ക് നാം പലതും വിസ്മരിക്കുന്നു. മാനുഷിക മൂല്യങ്ങള്‍ ചവുട്ടി മെതിക്കപ്പെട്ട പാടത്തിലൂടെ ജേതാവായി കടന്നുപോകുന്നു. വ്യാജതന്ത്രങ്ങളുടെ വാണിജ്യവല്‍ക്കരണം എല്ലാം തട്ടിത്തെറിപ്പിക്കുന്നു. ധീരതയുടെ വാക്കുകള്‍ ഒറ്റപ്പെടുന്നു. ജീവിച്ചിരുന്ന കാലത്തിനതീതമായി ചിന്തിച്ചിരുന്നവര്‍ പലപ്പോഴും ഒറ്റപ്പെട്ടിരുന്നു. ഈ സത്യം പുതിയതല്ല. അങ്ങനെ ചരിത്രത്തിലെ തല വാചകങ്ങളായി ചുരുങ്ങിപ്പോയവര്‍ നിരവധിയുണ്ട്. കിരാതവും കുടുംബവാഴ്ചയും അനുസരിക്കാന്‍ വിധിക്കപ്പെട്ട മനസ്സുകള്‍ക്ക് ഇതൊന്നും വലിയ കാര്യമല്ല. എന്നാല്‍ പുതിയ ചിന്തയ്ക്കുവേണ്ടി ജീവിക്കുന്നവര്‍ക്ക് വലിയ സമസ്യതന്നെ. ഈ കണക്കുപുസ്തകത്തില്‍ നിന്നാണ് എം.ഗോവിന്ദനെ കൂട്ടിയും ഹരിച്ചും നാം അറിയേണ്ടത്. അറിയലില്‍നിന്ന് അറിവുകളിലേക്ക് പാലം നീളുന്നു. ഏത് പുത്തന്‍ കൂറ്റിനോടും കൂറു പുലര്‍ത്തി എന്ന നവീനനാവുകയും പ്രാക്തനതയുമായുള്ള ഗാഢബന്ധത്തിലൂടെ നമ്മില്‍ നിറഞ്ഞു നില്‍ക്കുകയും ചെയ്ത പ്രതിഭാസമാണ് ഗോവിന്ദന്‍. മലയാളത്തിലെ എല്ലാ ചര്‍ച്ചാ ക്ലാസുകളിലും ചര്‍ച്ചചെയ്യപ്പെടാനും എസ്റ്റാബ്ലിഷ്ഡ് കേന്ദ്രങ്ങളില്‍നിന്ന് എതിര്‍പ്പുകളുടെ കൂരമ്പുകള്‍ ഏറ്റുവാങ്ങാനും വിധിക്കപ്പെട്ട പച്ച മനുഷ്യന്‍ കൂടിയായിരുന്നു ഗോവിന്ദന്‍. ഒട്ടനവധി അനുഭവങ്ങള്‍, നിരവധി അറിവുകള്‍, ചിന്തയുടെ വേലിയേറ്റങ്ങള്‍ ഒന്നും തന്നെ പൂര്‍ത്തിയാക്കപ്പെടാനും മനസ്സിലാക്കപ്പെടാനും കഴിയാതെപോയ ദാര്‍ശനികന്‍. എഴുത്തുകാരന്‍, ചിന്തകന്‍, കവി, നാടകകൃത്ത് എന്നീ മുഖങ്ങളൊക്കെയുണ്ടെങ്കിലും റോയിസ്റ്റെന്ന നിലക്കാണ് ഗോവിന്ദന്‍ പല ചര്‍ച്ചകളിലും വിലയിരുത്തപ്പെട്ടിട്ടുള്ളത്.

തൂത്തുവൃത്തിയാക്കാനും അഴിച്ചു പണിയാനും പുന:സംഘടിപ്പിക്കാനും ഏറെയേറെ യൂണിയറ്റുകള്‍. ഗോത്രശത്രുതയിലും ജാതിതിരിഞ്ഞ പോരാട്ടത്തിലും പെട്ട് തികച്ചും അനുഷ്ഠാനമായിത്തീരുന്ന ഭരണച്ചടങ്ങുകള്‍. അധികാര കസേര ഉറപ്പിക്കാന്‍ വീര്‍പ്പുമുട്ടുന്ന സര്‍ക്കാറുകള്‍. ഈ പാരമ്പര്യത്തില്‍ നിന്നുയര്‍ന്നുവന്ന ഫ്യൂഡോകാപ്പിറ്റലിസ്റ്റ് സമ്പ്രദായത്തിലെ ഒരിരയായിട്ടും എല്ലാവര്‍ക്കും മുന്നേ ചൂട്ടുകത്തിച്ച് വഴിതെളിക്കാന്‍ ചില ഘട്ടങ്ങളില്‍ ഗോവിന്ദന്‍ ശ്രമിച്ചിട്ടുണ്ട്. ഈ നാട്ടുവെളിച്ചം എന്തുകൊണ്ടോ, ചിന്തിക്കപ്പെടാതെ പോയി. അതില്‍ നമുക്ക് പശ്ചാത്തപിക്കാമെങ്കിലും പിന്നാലെ വരുന്ന തലമുറ നമ്മളെ ചോദ്യം ചെയ്യും. അത്തരമൊരു ജനകീയ വിചാരണയുടെ അന്തരീക്ഷത്തിലാണ് ഇത്തരം ബുദ്ധിജീവികളുടെ പ്രസക്തിലോകം അറിയുക. മനുഷ്യന്‍ മരിക്കട്ടെ, നീതിയും മര്യാദയും സത്യവും ലോകത്തില്‍ നിലനില്ക്കേണ്ടത് മനുഷ്യവര്‍ഗ്ഗത്തിന്‍റേയും വിപ്ലവത്തിന്‍റേയും ആവശ്യമാണ്. വിപ്ലവത്തിന്റെ മേഖല വിടുവായന്മാരുടെയും വിഡ്ഡികളുടെയും വിഹാരരംഗമാവരുത്ڈ ഇത് പറയാനുള്ള തന്‍റേടം അതാണ് ഗോവിന്ദന്‍. ഇന്നല്ലെങ്കില്‍ നാളെ മാനവീയത പുലര്‍ന്നുകാണാന്‍ ഉറക്കമൊഴിച്ച വ്യക്തി പ്രഭാവങ്ങളെ തിരിച്ചറിയാന്‍ നാം ഒരുങ്ങേണ്ടിവരും. അന്നത്തെ പ്രകാശിക്കുന്ന നക്ഷത്രങ്ങള്‍ അവബോധത്തില്‍ അഗ്നിച്ചീളുകളും, വാക്കുകളില്‍ വാരിക്കുന്തവുമെറിഞ്ഞ ഗോവിന്ദനെപ്പോലുള്ള പ്രതിഭാശാലികള്‍ ആയിരിക്കും.

റോയിസ്റ്റ് ഹ്യൂമണിസത്തിന്റെ ശക്തമായ സ്വാധീനമുണ്ടായിട്ടുകൂടി ചിലപ്പോഴൊക്കെ വല്ലാത്തൊരു വെളിപാട് പോലെയായിരുന്നു ഗോവിന്ദന്റെ ചിന്തകള്‍. ഗോവിന്ദന്‍ വിലയിരുത്തപ്പെടാനിരിക്കുന്നേയുള്ളു. കാര്യങ്ങള്‍ പഠന മനോഭാവത്തോടെ കാണുന്ന, സമീപിക്കുന്ന നല്ലൊരു സദസ്സിന്റെ ഒത്തുചേരലില്‍നിന്ന് അര്‍ത്ഥപൂര്‍ണ്ണമായ പ്രവര്‍ത്തനങ്ങള്‍ ഉരുത്തിരിയും. അത്തരം ക്രിയയാണ് യഥാര്‍ത്ഥത്തില്‍ നമുക്കില്ലാത്തതും.

വേദസംസ്ക്കാരം ആധുനികകാലത്ത് ആരുടെയും കുത്തകയില്ല പക്ഷെ, അതങ്ങനെയെന്ന അപകര്‍ഷബോധം ഇന്നും ശുദ്രജാതിയില്‍ അവശേഷിക്കുന്നു. അതുകൊണ്ട് തങ്ങള്‍ യഥാര്‍ത്ഥ മനുഷ്യരാകണമെന്ന അഭിവാഞ്ചയേക്കാളേറെ ഒരു പറ്റം ശുദ്രന്മാര്‍ക്കുള്ളത് പുതിയ ബ്രാഹ്മണരായിത്തീരാനുള്ള താല്‍പര്യമാണ് (ദ്വന്ദ്വവിചാരം-കടുംതുടിയും ഓടക്കുഴലും)

മുതലാളിത്ത പരിഷ്ക്കാരത്തില്‍ മുളപൊട്ടിയവന് പെണ്ണ് എന്നാല്‍ വ്യക്തിത്വമുള്ള ഒരു സമുദായ ഘടകമല്ല. തന്റെ കുടുംബത്തില്‍ കെട്ടിച്ചമയിച്ചു വയ്ക്കാനുള്ള പാവയാണ്

(വീതവികാരയായ് വില്‍ക്കപ്പെടുന്നവള്‍)

എം.ഗോവിന്ദനെ മനസ്സിലാക്കുക എന്നതിനര്‍ത്ഥം ധിക്കാരിയുടെ ധിഷണാസ്പര്‍ശം തിരിച്ചറിയുക എന്നതാകുന്നു. ആ സുവര്‍ണ്ണ രേഖകള്‍ കേരളക്കരയിലെ സാഹിത്യം, രാഷ്ട്രീയം, സിനിമ, ചിത്രകല, നാടകം, പത്രപ്രവര്‍ത്തനം എന്നിവയിലൊക്കെ നിറഞ്ഞിരിക്കുന്നു. സാഹിത്യത്തില്‍ മൗലികത-നവീനതകൊണ്ട് നടത്തിയത് ചരിത്രത്തിലെ വലിയ അദ്ധ്യായം. തന്റെ ഹൃദയരേഖയായി സമീക്ഷയില്‍ കുറിച്ചിട്ടത് څഭാഷ മലയാളം, ഭാവം ഭാരതീയം, പ്രസക്തി ആധുനികം എക്കാലത്തും സ്വീകരിക്കാവുന്നതുമാകുന്നു. മലയാളികളോട് സ്വല്പം ചിന്തിച്ചാലെന്ത് എന്ന് വിളിച്ചു ചോദിച്ച തന്‍റേടം കൊട്ടിഘോഷിക്കപ്പെട്ടില്ല. ധിക്കാരത്തിന്റെ കാതലാകട്ടെ ഇന്നും നിറഞ്ഞു നില്‍ക്കുന്നു. ആദികേരള വായ്ക്കാരിയുമായി ബന്ധപ്പെട്ട ഗോവിന്ദന്റെ കവിതകളിലെ കലഹം-കലാപം എന്നും പൗരോഹിത്യത്തോടും അധികാരത്തോടുമായിരുന്നു. നാരായണഗുരുവില്‍നിന്ന് ഗോവിന്ദനിലെത്തുമ്പോള്‍ നവീനമായ കലഹത്തിന്റെ ബഹുമുഖം നന്നായി വായിച്ചെടുക്കാനാവും. സാമൂഹ്യ കലാപത്തില്‍നിന്ന് സാഹിത്യകലഹത്തിലേക്കുള്ള വഴി നിസാരമല്ല. സ്ഥാപന നിരാസത്തില്‍നിന്ന് മാനവികതയിലേക്കുള്ള വളര്‍ച്ച നമ്മളിപ്പോള്‍ തിരിച്ചറിയുന്നു. മനുഷ്യന്റെ ശക്തി തിരിച്ചറിഞ്ഞ് എഴുതിയതൊക്കെ പുറത്ത് വരാനിരിക്കുന്നു. ഗോവിന്ദന്‍ പൊന്നാനിക്കാരന്‍ എന്നതിനപ്പുറം എം.വി.ദേവന്‍ സൂചിപ്പിച്ചതുപോലെ ഒരു പൊന്നാനിക്കാരന്‍ പൊന്നാനിക്കാരനായി തന്നെ വിശ്വമാനവനാകാന്‍ കഴിയുമെന്ന് തെളിയിച്ച ആളുമാണ്.

എം.ഗോവിന്ദന്‍ എന്ന കവിത എഴുതപ്പെട്ട സന്ദര്‍ഭം

കവിയുടേത് പലപ്പോഴും തോറ്റ ജീവിതമാണ്. പകല്‍ ജീവിതത്തില്‍നിന്ന് വ്യത്യസ്തമായി കാണാത്തൊരു ജീവിതമുണ്ടെന്ന് പറയും. അത് രാത്രിയിലെ ജീവിതമാകാം, സ്വപ്നങ്ങളിലെ ജീവിതമാകാം. അതിപ്പോഴും ജീവിച്ചുകൊണ്ടിരിക്കുന്ന ഒന്നാണ്. നഷ്ടപ്പെട്ട ഭൂതകാലം, വരാനിരിക്കുന്ന ഭാവികാലം എന്നിങ്ങനെ പലസ്ഥലങ്ങളാണ് അതിനുള്ളത്.... നമ്മുടെ ധനകാര്യ പത്രങ്ങളില്‍ ജയിച്ച മനുഷ്യരുടെ ചിത്രങ്ങളാണ് ഉണ്ടാവുക. അതില്‍ ഒരു കവിയുടെ ചിത്രം വരില്ല (പ്രഫ: എം.എന്‍.വിജയന്‍)

ആവലാതികള്‍ ഏറ്റു പറയാനാവാതെ വീര്‍പ്പുമുട്ടുമ്പോള്‍ നമ്മള്‍ നോവറിയുന്നു. ആകാശ നീലിമയില്‍, കടല്‍ത്തീരത്ത് കുന്നുമ്പുറത്ത്, തെരുവില്‍ സ്വയം കൊണ്ടാടി കെട്ടഴിക്കുന്നു. സാഹിത്യജീവിതത്തെ സംബന്ധിച്ചിടത്തോളം ഇതൊരു വഴി. ഈ വഴിയില്‍വച്ച് പരിചയപ്പെട്ടവരെ കൊണ്ടുനടക്കുന്നതും മറ്റൊരു നിലവാരമുയരല്‍. കാലവും കലയുമായുള്ള ബന്ധത്തില്‍നിന്ന് ഏറെ സ്പര്‍ശിച്ചവരെ തിരിച്ചറിയുക നന്ദി പറയലാകും കസാന്‍ത് സാക്കീസ് പറഞ്ഞതുപോലെ څദുര്‍ബലമായ മനസ്സിന് വളരെക്കാലം ശരീരത്തെ ചെറുത്തു നില്‍ക്കാനുള്ള ശേഷിയില്ല. അത് വീര്‍ക്കുന്നു. ശരീരം മാത്രമാകുന്നു. മത്സരം അവസാനിക്കുന്നു പക്ഷേ, ഉത്തരവാദിത്തമുള്ള മനുഷ്യരില്‍, ശരീരവും ആത്മാവും തമ്മിലുള്ള സംഘര്‍ഷം പൊട്ടിപ്പുറപ്പെടുന്നത് കാരുണ്യരഹിതമായിട്ടാണ്, മരണംവരെയുമാണ്.

വേരുകള്‍ തേടിയുള്ള യാത്ര എഴുത്തുകാരുടെ കുടുംബവേദനയാണ്. അവിടെ എഴുത്തിലൂടെ നിറഞ്ഞ മനുഷ്യനായിത്തീരുന്നു. യാത്രയില്‍ വീട് ഉപേക്ഷിക്കലും, വഴിവിട്ട് പോകലും, കുതിച്ചു ചാട്ടവും അലിഞ്ഞു ചേരുന്നു. ഉപദ്വീപില്‍ ചിലപ്പോഴൊക്കെ ദിക്കുവെളിച്ചം മിന്നുന്നു.

തൊള്ളായിരിത്തി എണ്‍പത്തിയേഴിലെ ഡിസംബര്‍ മാസം തുടക്കത്തിലെ തണുത്ത പ്രഭാതത്തില്‍ ഷൊര്‍ണ്ണൂര്‍ പാസഞ്ചര്‍ തീവണ്ടിയില്‍നിന്ന് നാടകകൃത്ത് വി.കെ.പ്രഭാകരനും ഞാനും കുറ്റിപ്പുറം റെയില്‍വേസ്റ്റേഷനില്‍ ഇറങ്ങി. ഗുരുവായൂര്‍ ബസ്സില്‍ക്കയറി കൂടരടയിലെത്തി. കുറച്ച് ദിവസം വീട്ടിലുണ്ടാകുമെന്നും വന്നാല്‍ സംസാരിക്കാമെന്നും എം.ഗോവിന്ദന്‍ എഴുതിയത് പ്രകാരമായിരുന്നു യാത്ര. രാവിലെ തുടങ്ങിയ സംസാരം രാത്രിവരെ നീണ്ടും. അതിനിടയില്‍ ചായ, ഉച്ചഭക്ഷണം എല്ലാം നടന്നു. എം.ഗോവിന്ദനെ സാഹിത്യജീവിതം, സമകാലീന സാഹിത്യം, കിഴക്കന്‍ യൂറോപ്പ് യാത്രയിലെ അനുഭവങ്ങള്‍, റാഡിക്കല്‍ ഹ്യൂമനിസം, എം.എന്‍.റോയി, പൊന്നാനി വിശേഷം എന്നിങ്ങനെ സാഹിത്യം കലര്‍ന്ന തത്വചിന്താഭാഷണം. എഴുത്തപ്പെടാതെപോയ ആ സംഭാഷണമാണ് വര്‍ഷങ്ങള്‍ുശേഷം ഗോവിന്ദന്‍ എന്ന കവിതയായി രൂപപ്പെട്ടത്. കവിത പ്രസിദ്ധീകരിച്ചത് څപൊന്നാനി എന്ന തലക്കെട്ടിലാണ്. പുസ്തക രൂപത്തില്‍ പുറത്തുവന്നപ്പോള്‍ അവതാരിക എഴുതിയ (കപ്പലില്ലാത്ത തുറമുഖം) എം.എന്‍.കാരശ്ശേരി മാഷുടെ നിര്‍ദ്ദേശ പ്രകാരമാണ് څഗോവിന്ദന്‍ എന്ന് തലക്കെട്ട് മാറ്റിയത്.

ഇല്ലില്ല തീരുന്നില്ല

സംസാരത്തിന്റെ ചൂടുള്ള രാത്രികള്

ബീഡിക്കുറ്റി നിറയുന്ന മുറിയില്‍

ഗോത്രവീര്യച്ചീറി നിറയുന്നു

വാക്കുകള്‍ തുരുതുരെ വീഴുന്നു

നേരിന്റെ വഴിയില്‍ തെളിയുന്നു

ഫല പ്രതീക്ഷയുടെ തേരുകള്‍

പൊന്നാനിപ്പാടുമായ് ഉടുക്കു മുട്ടുമ്പോള്‍

തെറിച്ചു വീണു കസേരപ്പാവകള്‍

പാടവും പാണനും തോഴരായ്

ക്ഷോഭക്കൊടുങ്കാറ്റിലേകാകിയായ് ഗോവിന്ദന്‍.

.............................................................

പഴയകത്ത് കെട്ട് മറിക്കുമ്പോള്‍

തലവെട്ടിക്കുന്നു ഗോവിന്ദന്‍

അദൃശ്യരൂപങ്ങളെ നേരിടാനാകാതെ

വഴിയില്‍ പതറിനില്‍ക്കുമ്പോള്‍

രണ്ടു വാളുകള്‍ തരുന്നു ഗോവിന്ദന്‍

ഞാനിറങ്ങട്ടെ നീയെപ്പൊഴും മുന്നിലാണല്ലോ

ഞാനിറങ്ങട്ടെ.

എണ്‍പതുകള്‍ മുതല്‍ തൊണൂറുവരെ ഇത്തരം കവിതകളെ പ്രോത്സാഹിപ്പിക്കുന്ന നിരവിധി കൊച്ചു മാസികകള്‍ മലയാളത്തിലുണ്ടായിരുന്നു. ആഗോള വല്‍ക്കരണ പ്രളയത്തില്‍ മറ്റ് പലതുംപോലെ അത്തരം മാസികകളും നിലച്ചു. എങ്കിലും ഗോവിന്ദന്റെ വാക്കുകള്‍ മുഴങ്ങുന്നു. പാണ്ഡിത്യം തുളുമ്പി നില്‍ക്കുന്ന മാസികകളില്‍നിന്നും വേര്‍തിരിച്ചു കാണപ്പെടേണ്ടവയാണ് കൊച്ചു മാസികകള്‍. പുത്തന്‍ പരീക്ഷണങ്ങള്‍ക്കും വരുംകാല ആശയ ഗതികള്‍ക്കും ബീജാവാപം ചെയ്യുന്നതിലും പ്രാധാന്യം കല്‍പ്പിക്കുന്ന എഴുത്തുകാരുടെ സംഭാവനകളാണ് ഇത്തരം മാസികകളില്‍ കൂടുതല്‍ കാണപ്പെടുന്നത്... ഒരു ബഹുജന റാലിയെയല്ല ഒരു ചെറു സുഹൃത് സംഘത്തെയാണ് ഏതൊരു കൊച്ചു മാസികയും അഭിസംബോധന ചെയ്യുന്നത്. ആള്‍ക്കുട്ടത്തോട് ഈ മാസികള്‍ക്കൊന്നുംതന്നെ പറയാനാവുന്നില്ല. ധിഷണാശക്തിയും വകതിരിവും വിവേക---- ഉള്ള കുറച്ചുപേര്‍ മുന്‍വിധിയോടു കൂടിയല്ലാതെ ആശയങ്ങളും വിചിന്തനങ്ങളും ഉള്‍ക്കൊള്ളാനും പരസ്പരം കൈമാറാനും തയ്യാറുള്ളവര്‍; ഒന്നിലും കണ്ണടച്ചു വിശ്വസിക്കാന്‍ മടിക്കുന്നവര്‍ എന്നൊക്കെ വേണമെങ്കില്‍ ഈ സുഹൃത് സംഘത്തെ വിശേഷിപ്പിക്കാം.

അറിവിനും അറിയലിനും ഇടക്ക് എത്രയെത്ര പാലങ്ങള്‍. വിശദീകരിക്കാനാവാത്ത ചരിത്രഗോപുരങ്ങള്‍. സമൂഹമനസ്സിന്റെ കുരിശാരോഹണങ്ങള്‍. മണലില്‍ കൈവിരലൂന്നി സ്വയം പറഞ്ഞുപോകുന്നു. വെളിച്ചത്തിനെന്തു വെളിച്ചം..